مدت زمانی را كه من با مسعود گذراندم. سبب شد تا نظرم به طور ریشه ای نسبت به او تغییر كند. من مسلمان متقی و مبارز را یافتم كه عاشق اسلام و میهنش بود. چریكی خستگی ناپذیر كه استواری اش در ناملایمات حیرت آوربود. وقتی از خواجه بهاءالدین عازم ایران بودم و با او خداحافظی می كردم، تردید نداشتم، او از درخشان ترین چهره های تاریخ افغانستان است و خواهد بود.
زمانی که عمری چندانی نداشتم و در جمهوری اسلامی ایران مهاجر بودم، بعد از شهادت شهید مسعود، فلمی از شبکۀ یک تلویزیون ایران پخش شد به نام حماسۀ ناتمام این آخرین فلم مستندی بود که از شهید مسعود توسط فلم ساز ایرانی به نام محمدحسین جعفریان تهیه شده بود، که دو ماه قبل از شهادت شهید مسعود یک هفته در کنار وی بود. محمد حسین جعفریان فلم های مستند زیادی در بارۀ جهاد مردم افغانستان، جنگ های کوزو، بوسنی هرزگوئین، فلسطین و لبنان ساخته است. واقعاَ یک مسلمان انقلابی و معتقد است که همۀ مسلمانان آزاده را به یک چشم میبیند. در زمان پخش فلم حماسۀ ناتمام همۀ افغان های مقیم ایران در سوگ از دست دادن قهرمانشان بودند و زمانی که این فلم مستند به صورت سریالی پخش میشد، به یاد دارم که افغانی و ایرانی به پای تلویزیون ها برای دیدن آن مینشستند. این فلم چنان احساسات را بر میانگیخت که چندین نفر را دیدم که تحمل دیدن آن را نداشتند و با بغض و گریه به گوشه ای میرفتند و ناله سر میدادند.
اکنون به مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت شهید احمدشاه مسعود، مطلبی را که سازندۀ این فلم ماندگار در تاریخ، راجع به آن سفر خودش و راجع به شخصیت مسعود نوشته است را با هم میخوانیم.
محمدحسین جعفریان نوشت:
پس از لشكركشی روس ها به افغانستان، افغان ها علیه قوای اشغالگر دست به اسلحه بردند. اما از همان آغاز شكاف میان مجاهدین باعث تشكیل احزاب متعدد شد. مذهب و قومیت و منطقه جغرافیایی، علت اصلی این جدایی ها بود.
حزب جمعیت اسلامی یكی از احزاب مهم در جریان مقاومت علیه روس ها بود. شهید استاد (برهان الدین ربانی) رهبر این حزب و (احمدشاه مسعود) سرشناس ترین فرمانده آن بود. پس از پیروزی مجاهدین و سقوط دكتر نجیب ا... این احزاب كه تعداد آنها قریب به 20 تشكل كوچك و بزرگ شده بود، به جان هم افتادند. جنگ های خونین و طولانی در این سال ها همه چیز را نابود كرد. عامه مردم كه روزگاری آرزوی پیروزی مجاهدین را داشتند، حالا دسته دسته از كشور فرار می كردند. سپس طالبان با کمک خارجیان تشکیل و در ابتدا با شعار امنیت دست به كودتا زده و بعد به سرعت تمام افغانستان را تصرف كردند. تابستان 1380 آنها قریب به 90درصد خاك كشور را به كنترل خود درآورده و تنها پنجشیر و در شمال شرق، ولایت بدخشان در كنترل (احمدشاه مسعود) و نیروهایش باقی مانده. مابقی احزاب جهادی عمدتا منهدم شده یا اندك نیروهایشان را به یاری احمدشاه مسعود در همان منطقه فرستاده بودند.
من در اواخر تیرماه 1380 و دو ماه قبل از شهادت مسعود به روستای (خواجه بهاءالدین) كه خط مقدم جبهه او علیه طالبان بود رفتم. این روستا در ساحل رودخانه بزرگ (آمودریا) نزدیك مرز تاجیكستان و در شمال ولایت فرخار واقع شده بود. خواجه بهاءالدین به نوعی شده بود پایتخت دولت قانونی افغانستان چراكه هنوز سازمان ملل طالبان را به رسمیت نمی شناخت و (استاد برهان الدین ربانی) را رئیس جمهور قانونی این كشور می دانستند. فراموش نمی كنم، در گوشه و كنار روستا چند خانه خراب به مقر وزارت خارجه، وزارت صحت و... تبدیل شده بود. قصد من از این سفر تولید مستندی از یك روز زندگی احمدشاه مسعود بود.
احمدشاه مسعود هم در خارج افغانستان و هم در داخل كشور و میان جمع كثیری از جوانان آن روزهای افغان محبوبیت افسانه ای و غیرقابل انكاری داشت. من پیش از آن نیز چند بار دیگر به دیدار مسعود رفته بودم. زمستان 1375 در دره پنجشیر و در خانه خودش كه به قلعه ای قدیمی می ماند، با او مصاحبه مفصلی كردم. همان آشنایی سابق سبب شد او به سرعت مرا بپذیرد. بنایم آن بود كه ضمن كار روزانه، من با کمره همراه او باشم. در طول دو، سه هفته ای كه با او بودم نیز همین اتفاق افتاد. همراه او بارها به خطوط مقدم نبرد رفتم. در پشت جبهه و در فعالیت های ستادی تصاویر زیادی از او گرفتم و... نتیجه آن كار، سریال (حماسه ناتمام) شد كه دو ماه پس از شهادتش در پاییز سال 1380 از شبكه یك صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به نمایش درآمد.
این سفر باعث شد شناخت بیشتری از این مرد به دست آورم. حالا و به رغم نظر مخالفان مسعود، یقین داشتم اگر او نبود، طالبان تمام افغانستان را تصرف می كرد. چیزی در وجود مسعود بود كه باعث همراهی بسیاری از فرماندهان و مجاهدان دیگر با وی می شد. آنها در مقابل این مرد فروتن بودند و دستوراتش را به جان می خریدند. در آن روزها پاكستان، امارات متحده، عربستان و غرب و انگلیس از طالبان حمایت همه جانبه ای می كردند. در سوی دیگر، ایران، روسیه و هندوستان حامی احمدشاه مسعود بودند. وی این اواخر و روزهایی كه من اجازه همراهی او را یافتم؛ در اواخر تیرماه/سرطان 1380 و دو ماه قبل از شهادتش، او در هر فرصتی، شبكه های تلویزیونی ایران را می دید. فراموش نمی كنم، یكی از روزها و در كمال حیرت و تعجب من، درباره بازی تیم فوتبال استقلال ایران كه به یاد ندارم برای حضور در چه مسابقاتی به كوریای جنوبی رفته بود، سوالاتی از من پرسید و معتقد بود آنها خسته بودند و در میدان نمی دویدند. در كتابخانه اش سری كتاب های شهید مطهری و دكتر علی شریعتی موجود بود.
من در اوایل مردادماه/اسد 1380 به ایران برگشتم و دو ماه بعد درنوزدهم شهریورماه/سنبله همان سال، مصادف با نهم سپتامبر، شیردره پنجشیر ترور شد. مدت زمانی را كه من با مسعود گذراندم. سبب شد تا نظرم به طور ریشه ای نسبت به او تغییر كند. من مسلمان متقی و مبارز را یافتم كه عاشق اسلام و میهنش بود. چریكی خستگی ناپذیر كه استواری اش در ناملایمات حیرت آوربود. وقتی از خواجه بهاءالدین عازم ایران بودم و با او خداحافظی می كردم، تردید نداشتم، او از درخشان ترین چهره های تاریخ افغانستان است و خواهد بود.
دو تروریست عرب با ملیت الجزایری و تونسی در پوشش خبرنگار و طی عملیاتی انتحاری مسعود را به شهادت رساندند. آنها گذرنامه بلژیكی داشتند. یكی از مهاجمان در دم و همراه مسعود و مترجمش (عاصم سهیل) كشته شد. دیگری ابتدا موفق به فرار از صحنه شد اما مدتی بعد دستگیر و روز بعد كشته شد. مسئولان مربوطه مدعی بودند، او قصد خلع سلاح نگبهان را داشت و در یك درگیری كشته شده است اما تا امروز، بسیاری به این واقعه به دیده شك و تردیدی می نگرند چراكه با كشته شدن تروریست دوم و عدم بازجویی از او، سرنخ ماجرا گم شد. كمااینكه تا امروز و با وجود به ظاهر تحقیقات فراوان، هنوز معلوم نشده است چه كسانی و با چه نسبتی پشت ترور این قهرمان ملی افغان ها بودند. نه در آن روزها و نه تا امروز كسی رسما مسئولیت این عملیات را نیز نپذیرفته است.
بسیاری از كارشناسان مسائل افغانستان باور دارند، رابطه مستقیمی میان ترور مسعود در نهم سپتامبر و حمله به برج های تجارت جهانی دو روز بعد از آن در یازدهم سپتامبر همان سال و پس از لشكركشی امریكا و متحدانش به افغانستان وجود دارد. چنین به نظر می رسد كه اگر احمدشاه مسعود زنده می ماند، حاضر نبود تحت فرماندهی متولی اشغالگر و زیر سایه بمب افكن های بی - 52 امریكایی وارد كابل شود. بسیاری باور دارند او دوباره به كوه های بلند پنجشیر پناه می برد و مجاهدان بسیاری را گرد خود جمع كرده و به مبارزه با اشغالگران جدید می پرداخت. چندماه قبل از شهادتش، او به دعوت پارلمان اروپا به پاریس رفت. آنجا خبرنگاری از او پرسید: چطور سال ها با روس ها مبارزه كردی و حالا از آنها پول و سلاح می گیری تا با طالبان بجنگی؟ و او جوابی بسیار جالب داد كه: (پیسه (پول) امریكا می گرفتم دَ دهان روس زدم. پیسه روسه می گیرم، دَ دهان امریكا می زنم!)
و بعد شرح داد كه برای آزادی میهنش مبارزه می كند و هركس بدون طمع در این راه به او كمك كند، كمكش را با افتخار قبول می كند. همین مواضع بود كه بسیاری را به این باور رساند؛ اگر مسعود زنده بود علیه اشغالگران جدید كشورش وارد جهاد و مبارزه می شد و چه بسا حتی با طالبان دست اتحاد می داد. بسیاری هم نزدیكی شدید او به تهران در سال های آخر عمرش را دلیل حذفش از سوی غرب می دانند. آنها می دانستند در افغانستان پس از طالبان مسعود به سبب محبوبیت فراوانش حرف اول را خواهد زد و تحمل چهره ای میهن پرست و نزدیك به تهران و مسكو برای غرب در راس حكومت افغانستان قابل تحمل نبود. لذا پیشاپیش او را از میان برداشتند. در سالمرگ شهادت این چریك افسانه ای یاد و خاطره اش را گرامی داشته و آرزو می كنم نسل جوان امروز افغانستان و نیز دولتمردان افغان، مسعود و آرمان هایش را فراموش نكنند.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/658
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
